Page 60 - Ordu Çalıkuşu (Mayıs 2022)

ğimiz toplum ve millet kimliğinin en büyük
koruyucusu, yaratıcısı ve geliştiricisi duru-

muna getirmiştir. Yani dil, bireylerin içinde
bulundukları topluma karşı bir aidiyet duy-
gusu geliştirmelerini sağlayan kültürün bir
DİLİMİZ, yansıması, sesli ifadesidir.

Bir dil, yüzlerce senelik bir gelişim

KİMLİĞİMİZ içinde bölgesel ve kültürel etkenlerle bir-
likte ağız, lehçe, şive vb. gibi kendi içinde
Kenan Sayılır çeşitli farklılıklar oluşturur.

Çaka Çaytepe Ortaokulu Müdürü Türk Dil Kurumu ağız sözcüğünü, aynı
dil içinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca
farklılıklar gösterebilen, belli yerleşim böl-
gelerine veya sınıflara özgü olan konuşma

Dil, en basit ifadeyle insanlar arasında dili olarak tanımlamaktadır. Ordu ilimizde
iletişim kurmayı sağlayan doğal bir araçtır. ilçeleri ile birlikte düşündüğümüzde birçok
İnsan yaşamının ve etkileşiminin temel taşı ağız özelliğine sahip olduğunu görürüz. Bu
olan dil, toplumların oluşturdukları kültürü söyleyiş özellikleri dilin asıl zenginliğini gös-
gelecek nesillere en iyi ve en etkili şekilde termektedir. Örneğin; k-g değişimi (gara,
aktarmaya yarayan vasıtadır. Dil ile kültür gız), t-d değişimi (daş, datlu), p-b değişimi

arasında vazgeçilmez doğal bir ilişki vardır. (bazar, barmak), d-t değişimi (dut, diken),
Ne dil kültürden, ne de kültür dilden ğ-v değişimi (sovuk, yavış), l-n değişimi
ayrı düşünülebilir. Bir başka ifadeyle, dil ve (canlu, garannuk) vb. sıklıkla görülen ses
kültür ait olduğu toplumu biçimlendirdiği değişimleridir. Atalarımızın eskiden sıklıkla
gibi toplum da sahip olduğu dil ve kültürü kullandığı fakat yeni neslin kullanmadığı ya
biçimlendirmektedir. Dolayısıyla dil-kültür da bilmediği birçok sözcük, kullanımını yi-
ve toplum arasında karşılıklı bir etkileşim tirmiştir. Ordu ilimizde kullanılan bazı söz-
vardır. Dilin bu özelliği, onu kültür dedi- cükleri şu şekilde sıralayabiliriz:

Annak: Her tarafından rahatlıkla görüldüğü düz, açıklık alan
Alamuk: Bulutlu, kapalı hava
Boğalmak: Canı sıkılmak, daralmak
Beslek(g): Evlatlık edinme, hizmetçi
Birük(g): İnce işlemeli kadın başörtüsü
Gübür: Çöp, süprüntü atık
Şip: Eli çabuk, tez, hızlı
Tebelleş: Musallat, askıntı olmak
Yiti: Ekşi
Yumuşlama: İşleri başkasına yaptırma
Zıbırtlamak: Yaprakları dallarından ayırma

60 #eğitimkentiORDU