Page 19 - Müslüman_Bilim_Adamları_Atlası-2022 DİKEY

Abbâsî halifesi Me'mun devrinde yetişen üç büyük matematik ve fen âlimi. İsimleri,
Âhmed, Hasan ve Muhammed'dir. Halife Me'mun'un sarayında astronomi ilmiyle uğraşan
Mûsâ bin Şakir'in oğullarıdır. Benî Mûsâ (Mûsâ'nın oğulları) diye zikredilmektedirler. Bağdat'ta
doğup yetiştiler. Doğum tarihleri bilinmemektedir. Sadece kaynaklarda Muhammed'in 873
senesinde vefat ettiği bildirilmektedir.

Babaları Mûsâ bin Şakir vefat edince, halife Me'mun onları terbiye edip, yetiştirdi.
İshak bin İbrahim adlı âlimi bu üç kardeşin yetiştirilmesine vazifelendirdi. Daha sonra
Bağdat'taki Beytü'l-Hikme'ye yani ilim akademisine gönderdi. Yahya bin Mansur'un yanında
ilim tahsil eden üç kardeş, matematik, mekanik, geometri, tıp, fizik ve diğer ilimlerde yüksek
dereceye ulaştılar. Kardeşler arasında en büyükleri olan Muhammed, vaktinin çoğunu
astronomi ve fen bilgileri ile ilgili araştırmalara verdi. Ahmed bin Mûsâ, mekanik olarak
çeşitli tartı aletleri yanında, yükleri çekmek ve kaldırmakta kullanılan bazı aletler yaptı.
Ahmed bin Mûsâ ayrıca tarlada sulama yaparken, tayin edilen sulama miktarını aşınca,
hemen sinyal veren bir sulama aleti geliştirdi.

En küçük kardeş olan Hasan bin Mûsâ ise, geometri alanında çok başarılı çalışmalar
ortaya koydu. Aynı asırda olan âlimlerin çözemediği geometri problemlerini kolaylıkla çözdü.
Ekliptik eğriler üzerine yazdığı ünlü Kitab-üş-Şekl-il-Müdevver vel-Müstatil adlı eseri eliptik
geometri konusunda batı bilim dünyasında asırlarca temel müracaat kaynağı oldu.

Benî Mûsâ Kardeşler, Halife Me'mun'un emri ile Sincar mıntıkasında yaptıkları
çalışmalar neticesinde, dünyanın çevresini eşit parçalara bölerek, tul hattı (boylam) uzaklığını
ölçtüler ve Dünya'nın çevresini yaklaşık 39.000 km olarak buldular. Bugünkü modern
aletlerle yapılan hesaplamalarda dünyanın çevresi 40.000 km bulundu. Bu rakamlar
arasındaki çok az fark onların ilimdeki yüksek derecesini göstermektedir.