Page 35 - Müslüman_Bilim_Adamları_Atlası-2022 DİKEY

Bitrûcî, İslâm ve Latin dünyasının astronomi sahasında büyük bir âlimi olarak
tanınmıştır. Avrupalı bilim adamları üzerindeki tesiri çok olduğundan, Batı dünyası onun
ismini; Latince olarak, Alpetrazius şeklinde değiştirdi ve bu isimle tanıdı.

Bitrûcî, hocası İbn Tufeyl'in tavsiyesi doğrultusunda çalışarak kendisini şöhrete
kavuşturan KitâbüT-Hey'e'yi kaleme aldı. Bu maksatla önce Câbir bin Eflah'ın, Islâhu'l-Mecistî
adlı eserini okuyup onun daha önce Batlamyus sistemine yönelttiği eleştirileri öğrendi.
Bitrûcî'nin eseri incelendiğinde, onun geniş bir tarih ve astronomi bilgisine sahip olduğu
görülür. Astronomiyi; zamanının önde gelen Müslüman astronomi bilginlerinden Bettânî,
Zerkâlî ve Câbir bin Eflah'ın kitaplarından öğrendi.

Bu büyük astronomi âlimi, yalnız Batlamyus'u tenkitle kalmamış, bugünkü modern
astronominin temeli kabul edilen Kopernik'in ve daha pek çok Batılı bilim adamının
faydalandığı birçok yeni esaslar koyup nazariyeler geliştirmiştir.

Bitrûcî, Ödoksos tarafından geliştirilen ve Aristoteles fiziğine dayanan ortak merkezli
küreler kuramına geri dönmüş ve gezegenlerin düzensiz hareketlerini açıklayabilmek için,
daha önceden belirlenen 8 gökküresinin dışına bir küre daha ilave etmiştir.

Bitrûcî'nin yeni sistemi, Batlamyus'un sisteminin yerini aldı ve modern çağları
hazırladı. Onun bu yeni sistemi, yalnız astronomiyi değil, Orta Çağ boyunca, tabiat
ilimlerini ve Batı felsefesini etkiledi. Tesirleri çok derin oldu. Öyle ki, sonraki asırlarda Batılı
ilim adamlarının dikkat nazarlarını, tam manasıyla İslâm âlemindeki fen, matematik ve
astronomi ilimlerine teksif etmelerine yol açtı.

EBÛ İSHÂK NÛRÜDDÎN
EL-BİTRÛCÎ EL-İŞBÎLÎ